Czy BMI jest wiarygodnym wskaźnikiem masy ciała?

Wskaźnik BMI zależy tylko od masy i wysokości ciała danej osoby. Jego wyliczenie jest banalnie proste:

BMI [kg/m^2] = masa ciała [kg] / wysokość ciała ^ 2 [m^2]

<18,5 -> niedowaga

18,5-24,9 -> prawidłowa masa ciała

25-29,9 -> nadwaga

>30 -> otyłość

Powyższe normy nie mają zastosowania w przypadku Azjatów.

Nie od dzisiaj jednak wiadomo, że wskaźnik ten nie sprawdza się w wielu sytuacjach.

• W odniesieniu do osób z rozbudowaną tkanką mięśniową np. kulturystów,
• Dla dzieci (wskaźnik BMI odczytuje się z siatki centylowej BMI do wieku),
• Normy dla kobiet mężczyzn są takie same mimo, że naturalnie skład ciała kobiety i mężczyzny jest odmienny – ciało kobiety zawiera więcej tkanki tłuszczowej a mniej mięśniowej niż mężczyzny.

Na podstawie wyliczonego współczynnika BMI, wiele osób klasyfikowanych jest niesłusznie do grupy osób z nadwagą lub otyłością. Obliczając BMI nie uwzględnia się składu ciała  – budowy kości, proporcji tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej.

Przykładowo, osoba z rozbudowaną tkanka mięśniową i niską procentową zawartością tkanki tłuszczowej będą ważyć więcej niż osoba o takich samych rozmiarach ciała ale z wyższą procentową zawartością tkanki tłuszczowej. Gęstość tkanki mięśniowej jest czterokrotnie większa niż tkanki tłuszczowej.

Warto również zauważyć, że na podstawie wskaźnika BMI nie da się ocenić czyjegoś stanu zdrowia. W badaniach przeprowadzonych na University of California, Los Angeles (UCLA) stwierdzono, że 50% osób zakwalifikowanych na podstawie wskaźnika BMI jako osoby z nadwagą tak naprawdę była zupełnie zdrowa. W przypadku osób spełniających kryteria otyłości, całkowicie zdrowych było 20% osób. Co ciekawe, w grupie osób z BMI w normie, aż 30% osób nie było zdrowych.

ALTERNATYWY DLA BMI (wybrane)

	Zalety/Wady	Opis
Pomiar zawartości tkanki tłuszczowej -> fałdomierz	+ Niska cena narzędzia + Krótki czas pomiaru – Konieczność znajomości dokładnego miejsca pomiaru – Brak powtarzalności pomiarów	Pomiar dokonywany jest za pomocą fałdomierza. Fałdy skóry ocenia się w ściśle określonych miejscach. Na podstawie ich grubości, wylicza się procentową zawartość tkanki tłuszczowej.
Pomiar obwodów -> miara krawiecka	+ Niska cena – Krótki czas pomiaru – Czułość (nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2, nadciśnienia i chorób serca)	1. Obwód talii nie powinien być większy nić wysokość ciała podzielona przez 2. 2. Stosunek obwodu talli do bioder (odpowiednio dla kobiet i mężczyzn): <0,8 lub <0,9 -> norma 0,8-0,84 lub 0,9-0,99 -> nadwaga >0,85 lub >1 -> otyłość
Ważenie hydrostatyczne -> waga hydrostatyczna	+ Wysoka czułość – Wysoki koszt badania – Trudno dostępna	Badanie polega na porównaniu masy ciała pacjenta z masą ciała pacjenta po zanurzeniu w wodzie. Na tej podstawie wylicza się gęstość ciała.
Waga BIA -> specjalna waga	+ Stosunkowo niska cena wagi – Ograniczona dokładność	Waga wylicza skład ciała,  wykorzystując bioimpedancję. Impuls elektryczny przewodzony jest szybciej przez tkankę tłuszczową niż przez beztłuszczową masę ciała.
Densytometria -> densytometr	+ Wysoka czułość – Wysoki koszt  badania – Ograniczona dostępność	Metoda pozwala na ocenę gęstości mineralnej kości ale także beztłuszczowej masy ciała i masy tkanki tłuszczowej.

Źródło: Tomiyama AJ., Hunger JM., Nguyen-Cuu J. i wsp.: Misclassification of cardiometabolic health when using body mass index categories in NHANES 2005-2012. International Journal of Obesity. 2016.